ولایت نور

هنگامی که کشورهای اروپایی روزگار جهل و تاریکی خود را میگذراندند نظام قضایی اسلام به صورت یک مجموعه دارای احکام و قواعد و انسجام درونی منطقی و پاسخگو به نیازهای جامعه بشری در عرصه تمدن جهانی بود.واقعیت این است که در زمان طلوع اسلام کشورهای اروپایی از سطح معیشتی و شیوه های تولید بهتری نسبت به خاستگاه اسلام یعنی منطقه حجاز داشته اند.با این وجود هرگز یک نظام قضایی مبتنی بر عدل وانصاف نداشته اند.این جوامع رفاه زده همزمان با طلوع اسلام دوران فروپاشی و اضمحلال خود را طی کردند وحکام این مناطق بدون اینکه دغدغه زندگی مردم را داشته باشند برای خود زندگی های مرفه و افسانه ای برای خود ترتیب داده بودند.

شتاب شگفت انگیز نشر معارف اسلام نشان میدهد که رمز پیروزیهای اسلام نه در فنون نظامی بلکه در عدم اعتقاد مردم به نظام فرسوده ممالک خودشان از یک سو و شعارهای مساوات طلبانه و عدالت خواهی ارزشی اسلام بوده است.

هنگامی که اروپا از روش های منسوخ وکهنه برای تفهیم اتهام و اثبات جرم استفاده میکرد حقوق اسلام بر اساس موازین مدون وروشن اختلافات را حل و فصل میکردو به مجازات مجرمین می پرداخت.اصول مربوط به "مساوات همه در برابر قانون"و"اصل برائت"واصل شخصی بودن مجازاتها"و قاعده قبح عقاب بلا بیان "و دهها اصل و قاعده روشن که اجزائ نظام حقوقی اسلام را تشکیل می دهند قرن ها در اروپا ناشناخته بود و طرح تکوین این مفاهیم در حقوق غربی و اروپایی تا اندازه ای مرهون فرهنگ و تمدن اسلامی است.1

ظهور اسلام با بعثت پیامبر اکرم (ص)با سال 610 میلادی همراه است در این تاریخ حدود 150سال از سرنگونی دنیای مسیحیت ان روز در روزگار تاریک قرون وسطایی میگذشت.در این دوران نه تنها انسان ها حقوقی نداشتند و با انها چون بردگان رفتار میشد از مساوات و برابری نیز خبری نبود.احقاق حق در مقابل زورمندان و سخن گفتن علیه مصالح و منافع انان مجازاتی در حد سوختن در خرمن اتش داشت.

در ان دوران میزان تشخیص درجه گناهکاری و اثبات جرم بدون تکیه به دلیل اثبات کننده و منطقی بر معیار قیافه شناسی و عیب و نقص ظاهری بدن انجام میشد.چه بسا بی گناهانی که بر اثر نقص جسمانی یا عدم هماهنگی اندام بدن در اتش مجازات سوختند و یا به زندان ها و سیاهچاله ها افتادند تا زندگی تیره خود را در انجا سپری کنند.مثلا میگفتند چون فلانی دارای گونه های برامده هست پس مجرم هست و چنین فضای وحشتناکی سبب ایجاد انگیزه برای نوشتن کتاب گوژپشت نتردام توسط ویکتور هوگو برای فریاد علیه چنین قضاوت و داوری بود.2

متاسفانه مبانی این نوع قضاوت که هیچ مبنای عقلی وانسانی نداشت در کتاب انسان مجرم لومبروزو به اصطلاح جرم شناس و پزشک ایتالیلیی شکل پذیرفت و سالها ملاک قضاوت و میزان عدالت قرا گرقت.

اینان حتی از روش وحشتناک "ازمایش الهی"(اردئال)استفاده میکردند .بدین  بیان که انان میگفتند که خداوند بی گناه را از طریق امداد غیبی نجات خواهد داد شیوه مزبور به روش های مختلف انجام میشد مثل اینکه متهم را در اب میانداختند اگر اب انرا بیرون میانداخت مقصر بود و اگر اب وی را در خود فرومی برد او را با طنابی که به دست او بسته بودند بیرون میکشیدند و تبرئه میشد و یا اینکه اهن گداخته را به دست اومیدادند که وی انرا تا مسافت خاصی حمل کند اگر دست او عفونت نمیکرد بی گناه بود و اگر عفونت میکرد مقصر بود.3و...ادامه دارد

1:محقق داماد -قواعد فقه -ج4ص4

2:همان ص4

3:ترجمه حقوق به زبان ساده (law madesimple)ص9